Srpski hajduci pod komandom austrijskih generala

Veliki broj Srba koji su živeli u pograničnim oblastima tadašnje Ugarske – posebno u Banatu, Bačkoj i Sremu – već su se borili protiv Osmanlija kao hajduci, lokalne gerilske jedinice koje su podržavale habsburšku vojsku. Mnogi od njih bili su bivši uskoci i ratnici iz krajiških oblasti, iskusni u ratovanju protiv turske vojske.

Pod vođstvom Pavla Nestorovića, Đorđa Seča i Vikentija Zmajevića, srpski dobrovoljci učestvovali su u prethodnim okršajima, a zatim i u kontraofanzivi nakon bitke za Beč. Njihova uloga bila je izviđačka, podrška pri oslobadanju tvrđava i vođenje savezničkih trupa kroz turske teritorije, koje su Srbi dobro poznavali.

Uloga Srba u operacijama posle Beča

Nakon pobede nad Turcima, usledio je Veliki bečki rat (1683–1699), tokom kojeg je Habsburška monarhija počela da oslobađa teritorije južno od Save i Dunava. U tom periodu, Srbi su činili jezgro pomoćnih trupa, a mnogi su pozvani da pređu u Austriju i nasele pogranična područja kao „graničari“.

Upravo u tom kontekstu dolazi i do Velike seobe Srba 1690. godine, kada je patrijarh Arsenije III Čarnojević poveo srpski narod ka severu, tražeći zaštitu pod okriljem Habsburga. Ova migracija bila je direktna posledica srpskog učešća u ratu – narod koji je pomogao Austriji nije mogao ostati na milost i nemilost Osmanlijama kada je front pomeren nazad.

Zanimljivosti koje istorija potiskuje

– Pavle Nestorović, jedan od srpskih vojnih lidera, imao je čin general-feldmaršala i bio je visoko cenjen od strane cara Leopolda I.
– Srpski vojnici su nosili specifične narodne nošnje, sablje i šubare, a habsburška vojska ih je često koristila za ratne varke i zasede.
– Srpski hajduci su učestvovali u oslobađanju Novihrada, Višegrada, Segedina i Bečeja, pre nego što su ušli dublje u Panonsku niziju.
– U znak zahvalnosti, car Leopold je potpisao Privilegije za srpski narod, čime je formalno priznao Srbe kao poseban narod u Monarhiji – sa sopstvenim sveštenstvom, autonomijom i pravom na vojnu službu.

Zašto je važno podsetiti se ove uloge

Zato što Srbi nisu bili samo pasivne žrtve velikih sila, već aktivni činilac u odlučujućim događajima evropske istorije. U vreme kada su carevine odlučivale sudbinu Balkana, srpski hajduci, sveštenici i narod na granici birali su stranu – i platili je i borbom i izgnanstvom. Njihova uloga u odbrani Beča i oslobađanju Panonije deo je evropske, a ne samo srpske istorije.