Put Osmanlija ka Beogradu

Nakon osvajanja Carigrada 1453. godine, sultan Mehmed II odlučio je da osigura prolaz ka srednjoj Evropi. Njegova vojska, procenjena na 60.000–80.000 ljudi, krenula je na Beograd – ključnu tvrđavu na ušću Save u Dunav, tada u okviru ugarskog kraljevstva. Grad je bio kapija prema severu i zato glavna meta.

Srpske snage u odbrani

U odbrani su veliku ulogu igrali Srbi, podanici despota Đurđa Brankovića i stanovnici Beograda i okoline. Pored srpskih velikaša i ratnika, na bedemima su se rame uz rame borili seljaci, ribari, zanatlije i monasi. Srpske čete u sastavu ugarske vojske bile su poznate po lakim konjanicima i strelcima, a njihova snalažljivost u brzim upadima zadavala je probleme osmanskoj vojsci.

Opsada i proboj

Opsada je počela 4. jula 1456. godine. Osmanlije su danima tukle bedeme topovima i pokušavale da probiju zidove. Branioci su trpeli glad i bolesti, ali su se branili i danju i noću. Presudni trenutak došao je 21. jula, kada su Osmanlije krenule u veliki juriš.

Tada je Janoš Hunjadi, uz podršku srpskih i ugarskih ratnika, izveo snažan kontranapad. U žestokoj borbi na bedemima i ulicama grada, Turci su potisnuti, a sam sultan Mehmed II ranjen. U metežu koji je usledio, osmanska vojska počela je da se povlači, ostavljajući na hiljade mrtvih na bojnom polju.

Pobeda i posledice

Ova pobeda bila je ogromna: Osmanlije su izgubile između 20.000 i 30.000 vojnika, dok je Beograd ostao neosvojiv. Iako je Janoš Hunjadi ubrzo umro od kuge, njegov podvig i uloga srpskih branilaca učvrstili su Beograd kao bedem hrišćanstva. Osmanlijski prodori ka Evropi bili su zaustavljeni na skoro sedam decenija.

Sećanje na heroje

Papa Kalist III proglasio je da zvona u podne širom hrišćanskog sveta zvone u znak sećanja na pobedu kod Beograda – običaj koji se i danas čuje u crkvama širom Evrope. U srpskoj tradiciji, Hunjadi je ostao upamćen kao Sibinjanin Janko, a narod je u pesmama opevao i hrabrost svojih ljudi koji su branili grad.