Kraljica iz dalekih krajeva

Kraljica Jelena Anžujska, supruga kralja Uroša I Nemanjića, poticala je iz zapadnoevropske plemićke loze. U Srbiju je došla sredinom XIII veka i ubrzo stekla poštovanje naroda, ne samo kao vladarka, već i kao mudra i obrazovana žena koja je govorila nekoliko jezika i brinula o obrazovanju i siromašnima.

Hram u srcu Golije

Manastir Gradac podignut je oko 1270. godine, na pitomom platou iznad reke Gradac, po ugledu na rašku školu arhitekture. Crkva posvećena Bogorodici izgrađena je od belog mermera, sa skladnim proporcijama i finim dekorativnim detaljima. Iako je tokom vekova pretrpeo oštećenja, originalna lepota i danas zrači iz svakog kamena.

Mesto večnog počinka

Kraljica Jelena je poslednje godine života provela upravo u manastiru Gradac, posvetivši se monaškom životu. Tu je i sahranjena 1314. godine. Narodna predanja govore da su vernici iz okolnih krajeva dolazili da se poklone njenom grobu, verujući u njenu svetost i dobrotu.

Obnova i očuvanje

Manastir je stradao u vreme turskih osvajanja, a u XIX veku bio je gotovo potpuno napušten. Obnova je započela sredinom XX veka, a danas je Gradac aktivni ženski manastir u kojem monahinje čuvaju tradiciju, bave se ikonopisanjem, pčelarstvom i izradom rukotvorina.

Legenda o kraljičinom miru

Predanje kaže da je kraljica Jelena volela da sedi na kamenoj klupi iznad reke i sluša žubor vode, pronalazeći u tome spokoj. I danas, putnici koji dolaze u Gradac često zastanu na tom mestu, verujući da će i njih obuzeti isti mir koji je kraljici davao snagu u poslednjim godinama života.