Skriveno blago Fruške gore

Među zidovima manastira Privina Glava na Fruškoj gori, vekovima je počivala jedna od najdragocenijih srpskih knjiga – Minhenski psaltir. Ovaj srednjovekovni molitvenik iz 14. veka sadrži preko 140 stranica ispisanih čistim zlatom i smatra se remek-delom srpske umetnosti i pismenosti tog doba. Pretpostavlja se da je izrađen za kneza Lazara ili njegovog sina Stefana, a njegova umetnička i istorijska vrednost ga svrstava u sam vrh kulturne baštine srednjovekovne Evrope.

Od dvora despota Đurđa do manastira Privina Glava

Minhenski psaltir je nekada bio deo bogate biblioteke despota Đurđa Brankovića u Smederevu. Nakon burnih političkih i ratnih previranja, knjiga se našla u manastiru Privina Glava, gde ju je u 17. veku ponovo otkrio patrijarh Pajsije. Zahvaljujući pažljivom čuvanju, rukopis je ostao u odličnom stanju, sa svečanim povezom i raskošnim zlatnim iluminacijama.

Plen iz Velikog bečkog rata

Sudbina rukopisa zauvek se promenila 1688. godine, tokom Velikog bečkog rata. U vihoru ratnih sukoba, Minhenski psaltir je odnet iz Srbije – prema predanju, zaplenio ga je bavarski oficir i odneo u svoju domovinu. Od tada se čuva u Bavarskoj državnoj biblioteci u Minhenu, gde je i dobio svoje današnje ime.

Kultura u egzilu

Iako se danas fizički nalazi daleko od zemlje u kojoj je nastao, Minhenski psaltir ostaje jedno od najvažnijih svedočanstava srpske srednjovekovne kulture. Njegove zlatne stranice, bogate minijature i složena kaligrafija govore o visokom nivou umetničkog izraza u Srbiji tog vremena. Za mnoge, on nije samo knjiga, već simbol kulturnog identiteta koji čeka svoj povratak.